Thawngṭha: Tangka in Australia kalnak ‘CSP sok a ngah ṭhan cang’

Australia cozah nih kum fatin a tuahmi refugee pawl tangka liam in i laknak Community Support Program (CSP) cu atu hi sok a ngah ṭhan cang.

CSP cu Australia ummi nih tangka liam in Malaysia le India, tbk ram 2nk um ralzaam laknak program asi. Laknak tangka ngeih paoh ahcun chungkhat asi lomi zong lak khawh asi. Na lakmi cu kum 18 in 50 karlak asi lai. ‘Mirang holh a thiam pahmi asi hau’ an ti nain a thiam bak lomi zong an lak ko hna. UNHCR card/catlap a ngeimi asi lai.

Chinmi zong CSP in aa lami an um pah ngai ve. Keimah nih ka theihmi lawng hmanh single 2 le chungkhar 3 (dihlak case 5) an phan cang. Cun, CSP in aa la i Australia a phan dengmi single 1 le chungkhar 2 an um rih fawn. Hihi keimah nih ka theimi vial lawng an si, ka theih lomi zong an tampi rih lai.

Tangka zeizat dah a dih?

Minung 1 laknak caah Australia dollar $42,000 (RM128,000) hrawng a dih. Nupi le fa ngeimi na si ahcun minung 1 benhnak caah $4,000 hrawng chap a hau, cucaah fa ngei lomi nuva laknak caah $46,000 (RM140,000) hrawng a dih. Fa 1 ngeimi cu $50,000 hrawng nan dih lai — Hihi Australia phak tiang (APO sinah sokpiakman (fee) liam ding + cozah sinah visa man liam ding + medical checkup + vanlawng ticket + aamahkhan, tbk) vialte ka tuak chih dih.

Theihternak: CSP in Australia a phan cangmi nan hal hna ahcun ‘mah zat a tling lo…’ an ti khawh men. Anmah an phak lio ahcun a man tlawm deuh. 2016 ah voi 1 a man kai, 2019 hnu ah a man kai ṭhan. Atu ka ṭialmi hi atu lio man asi. Hmailei kum tlawmpal ahcun aa dang ṭhan te kho men.

Tangka in i laknak CSP cu mah tein cozah sinah sok khawh asi lo i cozah nih Cohlanmi Sokpiaktu Bu (Approved Proposing Organisation or APO) nih sokpiak asi. APO (puaisa kan ti lai cu) 11 an um i sokpiak man an lakmi aa zat cio lo.

Victoria state ummi puaisa AMES Australia nih a hramthok in Australia phak tiang ah sokpiak man (fee) a lakmi dihlak hi $12,740 pinah aamahkhan $5,000 (dihlak $17,740) asi. $5,000 hi cu thla 12 hnu ah khirh ṭhan asi.

South Australia state ummi puaisa Australian Refugee Association (ARA) nih cun sokpiak man $7,775 pinah aamahkhan $3,000 (dihlak $10,175) lawng a lak.

Cucaah, South Australia state ah a ummi nih ARA sin in na sok ahcun Victoria state ummi nih AMES Australia sin in a sokmi nakin $7,000 (RM22,000) hrawng na tatta lai.

Mah hi CSP sokpiaktu bu/puaisa (APO) pawl le sokpiak man an lakmi zat cio asi. Asen tete in (VIC, NSW, SA, tbk) ka ṭialmi hi an umnak state min asi.

Acung hmanthlak hi cu sokpiaktu puaisa (APO) nih fee an lakmi lawng asi i cozah sinah liam ding aa tel rih lo. Cozah sinah liam ding he cun acunglei ka ṭial bangin minung 1 laknak caah $42,000 hrawng a dih lai.

AMES Australia sin in na sok ahcun sokpiak man he cozah sinah liam ding he Australia phak tiang a dih dingmi dihlak atang hmanthlak ah zoh khawh asi.

AMES Australia sin in sok ahcun hi zat a dih lai. Mah pin ahhin medical checkup le vanlawng ticket man minung 1 ah $1,500 – $3,000 hrawng fonh chih a hau lai i minung 1 ah $42,000 hrawng a dih lai.

Sungh a um maw?

Sungh khawh cu asi ko, nain atutiang Chinmi a sokmi chungah a sungmi ka hngal rih hna lo. Cun, na sungh ahcun na liam cangmi tangka khirh asi lai lo.

A dihmi a tamtuk ko nain, mah zat tangka (Kawlram ting 500 le cheu) hi Kawlram ah vai phorh hmanh law Hakha khua hriang ah inn hmun pakhat na cawk lai i inn chiate na sak lai i a dih ko lai. Australia na phak ahcun $42,000 cu kum 2 ah na hmuh khawh i na nun chung Kawlram khuasak nakin nai nuam deuh lai. Na fale ca zongah a ṭha deuh.

Zeitin dah kan sok lai?

Malaysia le India ummi nih mah tein sok khawh asi lo. Australia ummi na chungkhat silole hawikom nih sokpiak a hau. Na chungkhat silole hawikom cu Victoria state ah ummi si ahcun atanglei sokpiaktu puaisa (APO) pawl lakah a duh bikmi pakhat sinah ‘CSP sok ka duh tiin Expression of Interest (EOI) form a phit lai i $275 a liam lai:

  1. AMES Australia (Thaizing November 15 in December 13 tiang lawng sok khawh asi caah sok colh i zuam – $275 liam a hau lai)
  2. Spectrum Migrant Resource Centre (atu sok a ngah cang – $250 liam hau lai) le
  3. IOM ($250) sinah sok khawh asi.

South Australia state cu:

  1. IOM ($250)
  2. Australian Migrant Resource Centre ($250) le
  3. Australian Refugee Association ($275 liam hau nain mah hnu pinlei fee an lakmi tlawm ngai) sinah sok khawh asi.

New South Wales state cu:

  1. IOM ($250) le
  2. Assyrian Australian Association (annih hi fee an lak ning aa dang ngai, mah hi hmet law zoh khawh asi) sinah sok khawh asi.

Queensland cu:

  1. IOM ($250) le
  2. MDA ($330 – email csp@multiculturalaustralia.org.au) sinah sok khawh asi.

State dang paoh cu IOM sinah sok khawh asi. BLS, Diversitat le IMS sin ahcun sok khawh asi rih lo.

Puaisa (APO) pakhat le khat nih sok caan an on/khar caan aa khah cio lo caah pakhat sinah na sok i “a ngah ti lo…” an ti zongah i leet loin adang sinah sok/hlat law a ṭha.

Acunglei langhtermi APO pawl lakah na duh bikmi sinah ‘CSP ka sokpiak uh’ tiin EOI form na phit i tangka $250 – $330 na liam hnu zarh silole thla tlawmpal ah an in chawnh lai i lak na duhmi minung konglam le nangmah na dirhmun an in hal hnu ah sokpiak/lo an khiah te lai.

Hi kongah na fian lomi um ahcun The Chin Express FB page ah cakuat in hal khawh asi. Australia nan phak khawhnak ding asi ahcun, CSP a sok liomi le CSP in a phan cangmi sin zongah kan in halpiak chin hna lai i leh khawh kan in zuam hna lai.

Mi tampi nih an hmuhnak hnga SHARE cio usih.

Nawlpatnak: Website ngeimi pawl nih copy/paste piak lo dingin kan in nawl hna. Kan i lawm.

Atu lio a linsa bikmi thawngpang pawl;

  1. Malaysia Chinmi: ‘UN catlap damiah nih an ka chuh’ tiah lih in palik sakhan ah ṭhohkhansa lak caah an tlaih | hmet law relchap
  2. UNHCR: Canada ummi nih tangka in Malaysia le India ummi laknak kong
  3. US Mirangpa nih Chin ram dothlennak caah $25,000 (ting 400 leng) a hlut
  4. US thawngla pa cu Kawl Ralkap nih kum 11 thong a thlak
  5. Kawl Ralkap nih Chinmi an tlaih hna i ‘phaw’ caah Pakokku lei an kalpi hna
  6. Myanmar nu nih Singapore a boss nu anu a thah – thah ve dingin taza an cuai
Lian
Lianhttps://thechinexpress.com
Lian cu Seihnam Journal ah Editor-in-chief a rak ṭuan. UNHCR zung i RSC department ah kum 4 chung holhlet le calet a ṭuan pah in Faiceu Journal ah 'editor' in a rak bawm pah hna. 2016 ah The Chin Express a dirh i ni fatin Chin thawngpang le vawlei cung thawngpang phunkip a ṭial, atanglei ah rel khawh an si.

Thawngpang Thar

Aa lomi thawngpang

Lairam dawtu Lalbiakchhungi, Kimkima le Van Hlei Sung nih Chin ralzaam caah concert an tuah lai

Kan ram uknak ṭhat lo ruangah kan miphun nih harnak fak taktak kan tuar cuahmah. Ramchung le Mizoram...

Thawngṭha: Tangka tlawm deuh in Australia kal khawh asi cang

Malaysia le India um Chinmi tampi Australia an phak khawhnak hnga mi tampi hmuh dingin share cio usih. Malaysia...

Pu Vahnie le US Cozah tonnak: Myanmar Democracy Ngahter Ding, Ralzaam Ramthumnak ah Lak Ding

US Kawlrammi Zohkhenhnak Bu (Burmese American Community Institute - BACI) hruaitu Pu Elaisa Vahnie nih Washington D.C. ah...

India nih Pakistan ah missile ka kah sual, ati

India cozah nih, "Pakistan ram ah missile ka kah sual," tiah thawng a thanh. "Missile kahnak seh kan remh...