Ka nupi COVID-19 in thla 13 zawt hnu ah aa that beh

US ram ah baisikup thlak rian a ṭuanmi Pu Nick Guthe nih, “Ka nupi Heidi Ferrer, kum 50 cu thla 13 chung COVID-19 zawtnak a tuar hnu ah a celh ti lo i amah tein aa that beh,” tiin CNN sinah a chim.

“Ni kum ṭhal caan khan aa thok. Aruang hngalh loin a ke 2 ningin tuar khawh lo tiangin an fak.

“Tlawmpal ah a paw fak. A ruhkhua fak dih. Ihkhun in a thawh fatin a lungtur rang tuk. Kan hnu thla ah a nunnak liam lai zarh tlawmpal chung cu, a thluak tiang a ṭhih i a pum ning piin a therh peng caah nazi 1 pin aa hngilh kho lo.

“Sibawi sin kan i piah lengmang nain, sibawi nih cu ruang kha ruang tiin a si lomi an kan chimh peng.

“Thla tampi chung kan i piah hnu le phun tampi an check hnu ceo ah COVID-19 in a ngormi i piahnak sekhan ah i piah dingin ca an kan pek, nain ca cu a thih lai ni 1 lawngah a phan,” ati.

“Mah tluk cun COVID-19 mi-ngor pawl an daihthlanh hna,” ati.

US Rampumpi Ngandamnak Zung (NIH) hruaitu Dr. Francis Collins nih, “COVID-19 in a zawmi 100 chungah 10 in 30 hrawng cu caan saupi chung an ngandamnak a rawk (an ngor),” tiah a chim.

COVID-19 mi-ngor cu zei bantuk dah si?

COVID-19 in a dam (a pum ah COVID-19 hrik an hmu ti lo) nain zawt hmelchunhnak a ngei pengmi pawl kha ‘COVID-19 mi-ngor (COVID-19 long-hauler or long-haul COVID-19 patient) tiin an auh hna.

COVID-19 mi-ngor pawl cu an pum ah COVID hrik an hmu ti lo nain COVID-19 hmelchunhnak a simi:

  • Tha dih
  • Thaw i zat lo
  • Khuh khuh
  • Hliahcaang fah
  • Ṭaang fah
  • Ṭha tein khuaruah khawh lo (an thluak a ngong)
  • Lungrawh thachiat peng
  • Taksa fah
  • Lu fah
  • Atu le tu dan in tak linh
  • Rang tukin an lung tur
  • An lung taksa phing
  • An cuap rianṭuan hman lo
  • An kal rawk
  • An tak phar, an sam tlong
  • Rim le thawtnam theih lo
  • Sivangh lungtawi
  • Zia tam ti bantuk pawl hi a dihlak si lo hmanh ah tlawmpal an ngei peng.

Atutiang ahcun, COVID-19 ngor zawtnak hi sibawi nih fiang sat in an theih khawh lo caah;

  1. COVID-19 mi-ngor si/lo test nak thilri zong um rih lo
  2. Thlopnak/damhnak zong fiang sat in an hngal rih lo i
  3. Sibawi nih aho hi dah COVID-19 mi-ngor ah aa chuah lai i acunglei langhtermi hmelchunhnak tampi lakah zei pawl khi dah a tuar lai ti zong an ruahdamh kho rih lo, tiah CNN nih a ṭial.

I Hne Rih Ko Uh

A nupi COVID in a zawt hlan

Pu Nick Guthe nih, “COVID-19 mi-ngor pawl nih raikhamsi i chunh ahcun a ṭha deuh an timi kan theih caah ka nupi cu March thla ahkhan aa chun ve. Nain, anih cu a ṭha deuh hlei lo.

“Zaan ah a tha therh i ṭha tein aa hngilh kho bal lo. A thih thla lebang cu, a thluak ngong i cauk hmanh a rel kho huaha lo.

“A zual tuk caan ahcun, ka tuar kho ti bak lo a ti peng. I hne rih ko. Sii lei thiamnak rang tukin a ṭhangcho thluahmah ko, i hne rih ko ka ti peng.

“Nain hiti ning cun ka kuah chin lengmang lai, lam zong ka kal kho ti lai lo, leng-ṭhutden hman hau dirhmun ka phan te lai, ti zong kai kholh kho ti lai lo ti tiang a ruat.

“Ka nupi bantukin a tuarmi hna, i hne rih ko uh.

“Bawmhnak a ra lio ko tiah ka zumh, nain kan cozah nih atu hrimhrim a rannak in ka nupi bantuk pawl hi an lungṭhawng dingin bawmhnak a tuah zokzok a hau i damh hna dingin hlathlainak (research) tuahnak tangka a chuah zokzok herh.

“Mah kong hi kan ruah hrimhrim a herh, mah tein i thah lawng si lo. Rian an ṭuan ṭhan khawhnak zong ruah a hau. Kan ram sipuaizi ṭhancho dawntu zong asi. Rian thiam tampi hitin an zawt ahcun an tha dih i ihkhun ah khua an sak caah an rian ṭhing an ṭuan kho ti lo,” ati.

Theih ding: COVID-19 in a dammi cheukhat nih, “COVID-19 cu ṭih ding si lo, cumpi tlangrai bantuk men asi ko, cu e kha e…” an ti ṭheo. Minung cu hohmanh kan i lo lo. An caah cumpi tlangrai bantuk men asi ko zongah mi tampi caah cun thih ri nun ri in tuarnak le thihnak tiang asi. Malaysia, Myanmar, US, Australia, tbk ramkip ah minung ting 40 deng an thi cang.

Lian
Lianhttps://thechinexpress.com
Lian cu Seihnam Journal ah Editor-in-chief a rak ṭuan. UNHCR zung i RSC department ah kum 4 chung holhlet le calet a ṭuan pah in Faiceu Journal ah 'editor' in a rak bawm pah hna. 2016 ah The Chin Express a dirh i ni fatin Chin thawngpang le vawlei cung thawngpang phunkip a ṭial, atanglei ah rel khawh an si.

Thawngpang Thar

Aa lomi thawngpang

Lairam dawtu Lalbiakchhungi, Kimkima le Van Hlei Sung nih Chin ralzaam caah concert an tuah lai

Kan ram uknak ṭhat lo ruangah kan miphun nih harnak fak taktak kan tuar cuahmah. Ramchung le Mizoram...

Thawngṭha: Tangka tlawm deuh in Australia kal khawh asi cang

Malaysia le India um Chinmi tampi Australia an phak khawhnak hnga mi tampi hmuh dingin share cio usih. Malaysia...

Pu Vahnie le US Cozah tonnak: Myanmar Democracy Ngahter Ding, Ralzaam Ramthumnak ah Lak Ding

US Kawlrammi Zohkhenhnak Bu (Burmese American Community Institute - BACI) hruaitu Pu Elaisa Vahnie nih Washington D.C. ah...

India nih Pakistan ah missile ka kah sual, ati

India cozah nih, "Pakistan ram ah missile ka kah sual," tiah thawng a thanh. "Missile kahnak seh kan remh...